Joriy yilning yanvar-oktyabr oylarida O‘zbekistonning boshqa davlatlar bilan tashqi savdo aylanmasi 66,5 milliard dollarni tashkil etdi, bu 2024 yilning dastlabki o‘n oyiga nisbatan 21,5% yoki 11,7 milliard dollarga ko‘p. Shu bilan birga, Milliy statistika qo‘mitasi hisobotiga ko‘ra, eksport va import o‘rtasidagi salbiy balans, asosan, nomonetar oltin va xizmatlar tufayli qisqargan.
Qo‘mita ma’lumotlariga ko‘ra, tashqi savdo aylanmasida eksport hajmi 29 milliard dollarni, import esa 37,5 milliard dollarni tashkil etgan. Shunday qilib, salbiy balans 8,5 milliard dollarni tashkil etgan. Bu o‘tgan yilning yanvar-oktyabr oylaridagi 9,4 milliard dollarga nisbatan ancha yuqori. Bu deyarli 1 milliard dollarlik o‘sishni anglatadi.
Tahlilchilarning ta’kidlashicha, O‘zbekiston 210 ta mamlakat bilan savdo aloqalariga ega. Eng faol hamkorlar ro‘yxati o‘zgarishsiz qolmoqda — Xitoy va Rossiya ancha oldinda bo‘lib, umumiy savdo aylanmasining mos ravishda 19,7% (pul jihatidan 13,1 milliard dollar) va 15,9% (10,6 milliard dollar) ni tashkil etadi.
Keyingi o‘rinlarda Qozog‘iston 3,9 milliard dollar, Turkiya 2,4 milliard dollar, Janubiy Koreya 1,4 milliard dollar va Afg‘oniston 1,3 milliard dollar bilan turadi. Hindiston, Germaniya va BAA 1 milliard dollardan deyarli oshmagan.
Eksport operatsiyalarini ko‘rib chiqayotganda, darhol yetakchi o‘rin ajralib turadi: nomonetar oltin savdosi. Hisobot davrida O‘zbekistonning qimmatbaho metall bilan operatsiyalari 9,9 milliard dollarni tashkil etgan. Xizmatlar 7,7 milliard dollar bilan undan keyingi o‘rinda turadi. Ushbu toifada ikkita mahsulot ajralib turadi: turizm va transport, mos ravishda 4,1 milliard dollar va taxminan 2,4 milliard dollarni tashkil etadi. Markaziy Osiyo mamlakati shuningdek, sanoat tovarlari, oziq-ovqat mahsulotlari va kimyoviy moddalarning katta hajmini eksport qiladi.
Rossiya O‘zbekiston tovarlari va xizmatlarining yetakchi xaridori bo‘lib, umumiy eksportning 3,6 milliard dollarini yoki 12,6% ni tashkil qiladi. Xitoy 1,6 milliard dollar bilan undan keyin, Qozog‘iston va Afg‘oniston (har biri taxminan 1,2 milliard dollarni tashkil etadi) keladi. Turkiya zimmasiga 1 milliard dollardan kam miqdor to‘g‘ri keladi.
Shu bilan birga, O‘zbekiston ham importini oshirdi.Bunda mashinasozlik va transport uskunalari an’anaviy ravishda yetakchilik qilmoqda, ularning ulushi 12,7 milliard dollarni yoki umumiy importning 34 foizini tashkil etadi. Ikkinchi o‘rinda sanoat tovarlari ikki baravardan ko‘proq orqada qoldi. Keyingi o‘rinlarni kimyoviy moddalar va shunga o‘xshash mahsulotlar, xizmatlar, oziq-ovqat mahsulotlari va mineral yoqilg‘ilar egallaydi.
Xitoy respublikaning bunday bitimlarda asosiy hamkori bo‘lib, hisobot davrida Markaziy Osiyo mamlakatiga 11,4 milliard dollar miqdorida tovar eksport qilgan, bu respublika umumiy importining deyarli uchdan bir qismini tashkil etadi. Rossiya ham yaxshi ko‘rsatkichlarni namoyish etdi, ularning ulushi taxminan 7 milliard dollarni yoki 18,5 foizni tashkil etadi. Yetakchi beshlikka 2,5 milliard dollarlik chegaradan oshgan Qozog‘iston, shuningdek, 1,5 milliard dollardan ozgina ortda qolgan Turkiya va Janubiy Koreya kiradi.
