Qamchibek Tashiyev. akipress.org sayti fotosurati
Qirg‘iziston Bosh vaziri o‘rinbosari va Milliy xavfsizlik davlat qo‘mitasi (MXDQ) raisi Kamchibek Tashiyev Tojikiston bilan chegaradagi bahsli hududlarni aniqlash ishlari to‘liq yakunlanganini — hamma narsa davlat xaritalariga kiritilganini ma’lum qildi. AKIpress Avvalgi tartibsizliklar, janjallar, mojarolar va noaniqliklar endi bo‘lmaydi, deya xavfsizlik xizmati rahbari so‘zlaridan iqtibos keltiradi «AKIpress» nashri.
Tashiyev Qirg‘izistonning Botken va Laylak tumanlarida chegara bo‘ylab 114 kilometrga cho‘zilgan to‘siqlar allaqachon o‘rnatilganini aytdi. MXDQ rahbari o‘z so‘zini to‘g‘rilab, ishlar kunu tun davom etayotgani sababli, to‘siqlar 120 kilometrgacha cho‘zilishi mumkinligini aytdi.
Uning qo‘shimcha qilishicha, chegara demarkatsiyasi inshootlari uchun tikanli simlar ilgari O‘zbekiston va Rossiyadan sotib olingan, ammo hozirda ular jazoni ijro etish koloniyalarida jazoni o‘tayotgan mahbuslar tomonidan mamlakat ichida ishlab chiqarilmoqda.
Shuningdek, Qirg‘iziston va Tojikiston o‘zaro hududlar va aholi punktlarini almashishgan.
«Almashuv taxminan teng bo‘ldi: bizga 198 ta uy berishdi, biz 181 ta berdik; bizga 84 ta bo‘sh yer uchastkasi berishdi, biz 133 tasini berdik; bizga 12 ta ijtimoiy obyekt berishdi, biz 8 tasini berdik; bizga 2 ta post berishdi, biz 1 ta berdik», — deya Milliy xavfsizlik davlat qo‘mitasi raisi aniq statistikani taqdim etdi.
Toshiyev jarayonni ilgari qirg‘iz oilalari yashagan, ammo vaqt o‘tishi bilan ko‘pchilik o‘z yer uchastkalarini tojiklarga sotgan Tosh-Tumshuk qishlog‘i misolida tushuntirdi. Vaziyatni o‘rganib chiqqandan so‘ng, rasmiylar qishloq aslida boshqa qirg‘iz oilalariga tegishli uylar bilan o‘ralganligini aniqlaganlar, shuning uchun ular yerni qo‘shni davlatga boshqa tumandagi teng miqdordagi yer evaziga berishgan.
Xavfsizlik xizmati rahbarining so‘zlariga ko‘ra, Qirg‘izistonda tojiklarga o‘tgan aholi punktlaridan ko‘chirilgan ko‘plab oilalar uchun 181 ta uy qurildi.
«Birorta ham oila uysiz qolmadi. Har bir uy yangi, noldan qurilgan va uning yonida qo‘shimcha 10 sotix yer ajratilgan, shunda odamlar xohlasalar, farzandlari uchun alohida uy qurishlari mumkin», — deb davom etdi general.
Bundan tashqari, ko‘chirilganlarga uylarini tiklash uchun mablag‘ ajratilgan. Hammasi bo‘lib, rasmiylar aholiga 300 million som (3,4 million dollar) bergan. Ta’kidlanishicha, 75 nafar fuqaroga kompensatsiya to‘langan — har biri 1 million somdan (taxminan 11 500 dollar).
Ko‘chirish jarayoni davom etmoqda, shuningdek, yurtiga qaytganlar uchun yangi uy-joylar qurilishi ham davom etmoqda. Tashiyevning so‘zlariga ko‘ra, barcha qurilish ishlari shu yilning 30 noyabriga qadar yakunlanishi rejalashtirilgan.
ℹ️ Tojikiston-Qirg‘iziston chegarasi 976 kilometrga cho‘zilgan, shundan yaqin vaqtgacha atigi 664 kilometri delimitatsiya va demarkatsiya qilingan. Bahsli hududlarda muntazam ravishda mojarolar kelib chiqqan. Eng yirik to‘qnashuvlardan biri 2022 yil 15-16 sentyabr kunlari sodir bo‘lgan, o‘shanda ko‘plab qurbonlar bo‘lgan — taxminan 100 kishi halok bo‘lgan va 150 mingdan ortiq aholi o‘z uylarini tark etishga majbur bo‘lgan.
Qirg‘iziston va Tojikiston rasmiylari bir-birini qurolli tajovuzda ayblaganlar va keyinchalik umumiy chegaralarni delimitatsiya qilish jarayonini kuchaytirganlar. 2024 yil dekabr oyida Tojikiston-Qirg‘iziston chegarasini delimitatsiya va demarkatsiya qilish bo‘yicha delegatsiyalarning hamraislari — Milliy xavfsizlik davlat qo‘mitalari rahbarlari Saymo‘min Yatimov (Tojikiston) va Kamchibek Tashiyev (Qirg‘iziston) bahsli hududlarning qolgan qismlarini delimitatsiya qilish ishlari to‘liq yakunlanganini e’lon qilishdi.
